Baratxuri eta baratxuri freskoak

Baratxuriaren ezaugarri diuretiko, arazgarri, antiseptiko eta bakterioen aurkakoak oso ezagunak eta zabalduak dira. Izan ere, baratxuria antzinatik erabili izan da hainbat gaitzen tratamenduan.

Baratxuriari buruzko ikerketek XX. mendeko 40ko hamarkadan eman zuten emaitzarik aipagarriena. Arthur Stoll doktoreak, Nobel Saria irabazi duen mediku suitzarrak, baratxuriaren oinarrizko osagaietako bat ezagutarazi du: aliina izeneko substantzia bat, substantzia aktiboa, hots, alizina, nondik datorren adierazten duen "ama" osagaia, zeinaren botere bakterizida 1944an aurkitu zen. Ordutik hona, eta batez ere azken urteotan, ikerketak ugaritu egin dira, eta, gaur egun, zientziaren laguntzarekin, baratxuriaren kontsumoa lotu daiteke gure osasunerako onuragarriak diren ondorio jakin batzuekin.

Arazgarri ahaltsua

Baratxuri gordinak propietate antiseptikoak, fungizidak, bakterizidak eta arazgarriak ditu.

Onddo, bakterio eta birus askori aurre egiten laguntzen du.

Bronkio-jariakinak handitzen ditu, eta, beraz, propietate espektoratzaileak eta desinfektatzaileak ematen zaizkio. Oso baliagarria da, beraz, kongestioen tratamenduan eta arnas aparatuko infekzioetan, hala nola katarroetan edo hotzerietan.

Hesteetako parasitosia, disenteriak eta bestelako infekzio gastrointestinalak izanez gero gomendatzen da.

Prebentzio kardiobaskularra

Baratxuria maiz jateak basodilatazioa eragiten du, odol-hodien diametroa handitzen da, eta, ondorioz, odola errazago jariatzen da eta presioa txikiagotu egiten da. Ondorioz, odol-zirkulazioa hobetu egiten da. Era berean, baratxuriak maiz jateak frogatu du eragin onuragarriak dituela hiperkolesterolemiaren eta triglizeridoen maila altuen tratamenduan, odoleko lipidoen maila murriztea ahalbidetzen baitu. Baratxuria, gainera, eragin diuretikoagatik da ezaguna eta, hortaz, hipertentsioa eta arrisku kardiobaskularra (infartua, arteriosklerosia, tronbosia) nozitzeko arriskua dagoenean, maiz kontsumitzea aholkatzen da.

Tumoreen prebentzioa

Zenbait zientzia-lanek baratxuriaren propietateak tumore-prozesuen prebentzioarekin lotzen dituzte. Madrilgo Ramón y Cajal Ospitaleko Gastroenterologia Sailak egin duen ikerketa baten arabera, baratxuri morearen soluzio urtsuak "Helicobacter pylori" bakterioa inhibitzen du, ultzera gastroduodenalaren eta minbizi gastrikoaren intzidentzia handiagoarekin lotutako bakterioa. Bestalde, Ipar Carolinako Unibertsitateak Chapel Hill-en (Estatu Batuak) egindako lan batek erakusten du baratxuri gordina edo kozinatua maiz jaten duten pertsonek erdira murrizten dutela urdaileko minbizia izateko arriskua, eta heren batera koloneko minbizia izateko arriskua, baratxuri gutxi kontsumitzen duten pertsonekin alderatuta.

Apetituaren estimulatzailea

Baratxuria maiz jateak mukosa gastrointestinalak estimulatzen ditu, eta, hala, digestio-jariakinak eta behazunekoak areagotzen dira. Horrek esan nahi du digestio-traktua hobeto prestatuta dagoela elikagaiak digeritzeko.

Nolanahi ere, urdail delikatua edo hipoklorhidria (urdailean azido gastriko gutxi) nozitzen dutenentzat, baratxuri gordina edo frijitua kontsumitzea ingesto gerta dakieke eta, gainera, sutan jar daitezke. Era berean, baratxuri gordinaren gehiegizko kontsumoak ahoko eta hestegorriko erresumina eragin dezake eta, bide topikotik, ukipen-dermatitisa. Baratxuri gordinak, gainera, begikotasun gutxi du. Horren arrazoiak zapore bizia, usain sarkorra eta kontsumitu eta ordu batzuetara oraindik ere izaten den hatsa behin eta berriz errepikatzen eta eragiten duela dira.

Kontraindikazioak

Onura ugari izan arren, baratxuria kontraindikatuta dago egoera jakin batzuetan. Ondorio antikoagulatzaileak dituenez, baratxuri gehiegi hartzea saihestu egin behar da hemorragiak izanez gero edo ebakuntza kirurgiko bat egin behar izanez gero, odoljarioa izateko arriskua areagotzen baitu. Beste farmako batzuekin izan daitezkeen interakzioei dagokienez, odoljario-arriskua areagotu egin daiteke antikoagulatzaileekin batera hartzen bada, hala nola azido azetilsalizilikoarekin edo beste batzuekin. Ez da komeni, halaber, neurriz kanpo kontsumitzea hipogluzemianteen tratamendua egiten bada, baratxuriak areagotu egingo bailuke hipogluzemia.

Haurdunaldian eta edoskitzaroan baratxuri asko ez jatea gomendatzen da, umetokia suspertu edo abortua ere eragin baitezake.

Emateko moduak

Produktu komertzialek baratxuri freskoa, lehorra edo baratxuri-olioa izan dezakete. Hala ere, ez dakigu zein den produkturik eraginkorrena, saiakuntza klinikoen emaitza gehienak erabilitako prestakinaren araberakoak baitira. Prestakin komertzialen alizina-kantitatea aldatu egin daiteke, eta, beraz, gogoratu behar da prestakin guztiek ez dutela printzipio aktibo kantitate bera. Baratxuriaren usaina kentzen duten produktuak ere badaude, baina osasunean dituzten eragin onuragarriak mugatzen dituzte. Bestalde, hartzidura-prozesuek baratxuriaren osagai aktibo gehienak kentzen dituzte. Hori dela eta, ikertzaileek diote baratxuriaren onurak ez direla hedatzen merkaturatzen diren baratxuri-osagarrietara. Baliteke osagai aktiboak kontserbazio-prozesuan edo denbora luzez biltegiratuta egotean suntsitzen direlako gertatzea. Baliteke, halaber, hura kontsumitzen duten pertsona batzuk dagoeneko gaixorik daudelako izatea. Benetako arrazoiak oraindik ez dira ezagutzen.