Kardua

Kardua garai batean estimatu eta kontsumitutako barazkiak izan ziren, nahiz eta azken urteetan gutxiengoen barazkitzat har daitekeen, ezaugarri fisiologiko interesgarriak izan arren.

Digestio onak

Alkohola, gantz eta animalia-jatorriko proteina gehiegi eta zenbait sendagai dira gibelaren funtzionamendu onerako mehatxu nagusiak. Elikagai batzuek gibelaren funtzioa errazten dute, edo gaitz baten ondoren suspertzen dira, eta behazun-xixkuarena ere bai, eta horrek digestioa hobetzen du. Zapore mingots samarra duten barazkien kasua da hori, karduaren kasua, adibidez: ezaugarri horiek alkatxofarekin, txikoriarekin, endibiarekin, eskarolarekin, errefauarekin eta alberjiniarekin partekatzen ditu.

Alde batetik, zinarina, kardua kontsumitzean hautematen den zapore mikatz arina ematen duen substantzia, efektu koleretikoagatik ezagutzen da, hau da, behazuna jariatzearen estimulazioagatik. Behazuna hepatozitoek sintetizatzen dute, behazun-xixkuan gordetzen da eta elikagaien gantzak iristen direnean duodenora isurtzen da. Bestalde, inulinak, barazki honetan ugari dagoen polisakaridoak, apetitua estimulatzen du eta digestioa errazten du, efektu laxante leun bat izateaz gain.

Hori dela eta, ohiko dietan kardua sartzea komeni da gibeleko, behazun-maskuriko eta behazun-bideetako gaitz funtzional eta organikoak nozitzen dituztenentzat, baita horien ondoriozko digestio-trastornoak nozitzen dituztenentzat ere, hala nola betetasun sentsazioa, apetitu galera edo sabeleko mina. Karduak elikagai gantzatsuak digeritzen laguntzen du eta gibeleko kongestioa arintzen laguntzen du, behazuna dentsitate txikiagokoa eta arinagoa izatea lortzen baitu. Hala, behazun-xixkua errazago husten da, eta behazun-harriak sortzeko joera txikiagoa da.

Gaixotasunen prebentzioa

Kardua hainbat propietate fisiologiko dituen barazkia denez, sasoia aprobetxatzea eta dietan maiz sartzea gomendatzen da, kontsumitzeak osasunari dakarzkion onurak direla eta.

Entsaladan gordinik hartuz gero, bitamina horren edukia handiagoa da, beroarekiko sentikorra denez, egostean nutriente horren kopuru handia galtzen baita.

- Idorreria: Inulina zuntz disolbagarri mota bat da, eta ura xurgatzeko gai da; hala, gorozkien bolumena handitzen du, eta horrek mesede egiten dio hesteen mugimenduari. Horrek hobetu edo zuzendu egiten ditu idorreria eta harekin batera agertzen diren trastornoak, hala nola abdomeneko mina, flatulentzia, hemorroideak...

- Hiperkolesterolemia: Kardua kontsumitzeak kolesterol-maila jaisten laguntzen du, inulinak gantza eta kolesterola hesteetan finkatzen dituzten gel likatsuak eratzen baititu, eta, hala, substantzia horien xurgapena murrizten da.

- Diabetesa: Inulina polisakarido bat da, organismoan metabolizatzen dena eta fruktosa unitateak sortzen dituena, intsulinarik gabe asimilagarria den azukre bat. Era berean, zinarinak hipogluzemia-ekintza leuna du, eta horrek odoleko glukosa-maila jaisten du. Beraz, kardua erabateko lasaitasunez sar daiteke diabetesa duten pertsonen dietan.

Diuretikoa eta arazgarria

Zinarinak eragiten du giltzurrunetan, eta diuresia areagotzen du, hau da, kanporatutako gernu-kantitatea handitzen du. Hori bereziki interesgarria da giltzurrunetako kalkuluetan, hiperurizemian, hipertentsioan, likidoen erretentzioan eta oligurian.

Gehiegizko pisua

Kardua, barazki eta ortuari guztiak bezala, elikagai gomendagarria da argaltzeko dietetan. Hori gertatzen da, batetik, kaloria gutxi ematen dituelako, gantz gutxirekin batera, eta, bestetik, zuntz asko daukalako, eta horrek asetasun-sentsazioa ematen du, eta horrek elikagai gutxiago jatera eramaten du pertsona.