Skip to main content
01

Verduras y hortalizas de la A a la Z:

Eskarola

Escarola :: Osasunari dagokionez

Osasunari dagokionez

Emakume haurdunak eta haurrak

Folato gehien daukan barazkia izaki, gordinik kontsumitzen denez, beroarekiko sentibera den bitamina horren ekarpena ahalik eta gehien aprobetxatzen du.

Bitamina horren aberastasunagatik, eskarola funtsezko aukera da haurdunentzat entsaladaren osagai gisa. Haurdunaldiko lehen asteetan bitamina hori eskas izateak neurona-hodian akatsak eragin ditzake haurrarengan, hala nola arantza bifidoa edo anentzefalia.

Bestalde, aho bidezko antisorgailuek folatoaren erabilgarritasuna murrizten dute, eta, beraz, horiek hartzen dituzten emakumeek bitamina horren ekarpen dietetikoa aztertu behar dute, gabeziak saihesteko.

Folato-eskakizunak handiagoak dira haurretan ere. Hori dela eta, ohiko elikaduran hosto berdeko barazkiak sartzea hutsuneei aurrea hartzeko modu baliagarria da. Bitamina horren gabezia hazkuntzan alterazioak izatearekin ere lotu izan da, funtzio mental eskasagoarekin.

Anemiak

Burdin edo azido foliko falta anemia mota ezberdinekin erlazionatzen da (ferropenikoa eta megaloblastikoa, hurrenez hurren). Eskarolak mantenugai horien kontzentrazio handia du beste barazkiekin alderatuta, eta, beraz, gomendagarria da anemia izanez gero. Barazkien burdina (ez hemo burdina) animalia jatorriko elikagaietatik datorrena baino okerrago aprobetxatzen da, nahiz eta C bitaminak ez hemo burdinaren xurgapena laguntzen duen. Hori dela eta, bitamina hori ugari duten elikagaiak jar daitezke menuan, hala nola zitrikoak, kiwia, fruta tropikalak, tomatea, piperra eta abar.

Digestio onak

Alkohola, gantz eta animalia-jatorriko proteina gehiegi izatea dira gibelaren funtzionamendu onerako mehatxu nagusiak, baita zenbait sendagai ere. Elikagai batzuek gibelaren eta behazun-xixkuaren funtzioa edo suspertzea errazten dute, eta, beraz, digestioa hobetzen dute.

Zapore mikatz arina duten zenbait landarek, hala nola eskarolak, orburuak, endibiak, karduak, errefauak eta alberjiniak, ezaugarri horiek dituzte. Hori dela eta, eskarola barazki aperitiboa eta digestio-funtzioen bizkorgarria da, osagai batzuei esker. Bereziki, intibina, bere zapore mikatz bereziaren erantzulea, bere eragin kolagogoagatik ezagutzen da, hau da, behazun-xixkua hustea errazten du eta gibelaren funtzionamendu egokia estimulatzen du. Horrela, gantzak errazago digeritzen dira. Behazun-xixkua gordailu bat da, eta bertan metatzen da behazuna, zeina elikagaiak digestioaren ondoren gantzak iristen direnean isurtzen baita duodenora. Hori dela eta, behazun-xixkuaren, gibel nagiaren, dispepsiaren, anorexiaren (gosea galtzea) eta abarren trastornoak nozitzen dituzten pertsonei komeni zaie eskarola kontsumitzea.

Diuretikoa eta libragarria

Eskarolaren eragin diuretikoa haren konposizio bereziak eragiten du, hau da, ur eta potasio asko eta oso sodio gutxi izateak. Hori dela eta, eskarola kontsumitzea oso egokia da hipertentsioa, likido-erretentzioa, hiperurizemia, hezueria, giltzaduretako gaitzak edo hainbat erreumatismo izanez gero. Gernua eta bertan disolbatutako hondakin-substantziak (azido urikoa eta urea, adibidez) kanporatzen laguntzen du. Landarezkoen kontsumoa ere interesgarria da, hala nola eskarolarena, oliguriaren kasuan (gernu gutxi ekoizten da).

Gainera, zuntz asko duenez, eskarolak lagundu egiten du substantzia horren ekarpen dietetikoa egiten. Zuntzak ezaugarri laxanteak dituenez, idorreria prebenitu edo hobetu egiten du. Gainera, frogatuta dago zuntza egoki kontsumitzeak odoleko kolesterol-tasak murrizten laguntzen duela, eta hori kontuan hartu behar da dislipemien kasuan, bai eta gluzemia ondo kontrolatzen ere, diabetesa duten pertsonen kasuan.

Gaixotasunen prebentzioa

Eskarola, gainerako begetalak bezala, eragin antioxidatzailea duten substantzien iturria da. Eskarolaren kasuan, bere osaeran C bitamina, beta-karotenoa (A probitamina) eta izaera antioxidatzailea duten hainbat printzipio aktibo identifikatu dira: flabonoideak (mirizetina, kerzetina, kaenferola, luteolina eta apigenina) eta konposatu fenolikoak (azido kafeikoa eta ferulikoa). Azken horiek ere antioxidatzaile indartsuak dira, egile batzuek adierazi dutenez.

Antioxidatzaileek "erradikal askeak" izenekoen eragin kaltegarria blokeatzen dute. Oxigenoa dagoenean arnastea funtsezkoa da gure organismoko zelulen bizitzan, baina horren ondorioz molekula batzuk sortzen dira, erradikal askeak, eta bizitzan zehar osasunerako ondorio negatiboak eragiten dituzte, DNA (geneak), proteinak eta lipidoak edo gantzak aldatzeko duten gaitasunaren bidez. Gure gorputzean badira etengabe berritzen diren zelulak (larruazalekoak, hesteetakoak...) eta bestelakoak (gibeleko zelulak). Urteen poderioz, erradikal askeek handitu egiten dute lehenengoen gainean alterazio genetikoak gertatzeko arriskua, eta, ondorioz, minbizia garatzen laguntzen dute, edo bigarrenen funtzionaltasuna murrizten dute, zahartze-prozesuaren bereizgarria baita.

Erradikal askeen ekoizpena areagotzen duten egoerak daude, besteak beste, ariketa fisiko bizia, ingurumen kutsadura, tabakismoa, infekzioak, estresa, gantz ugariko dietak eta eguzkitan denbora gehiegi egotea.

Bestalde, herdoilaren aurkakoek bihotz-hodietako eritasunei aurre hartzeko ematen duten laguntza ere oso baieztapen sendoa da gaur egun. Jakina denez, "kolesterol txarra" (LDL-c) deritzonaren aldaketak funtsezko eginkizuna betetzen du aterosklerosiaren hasieran eta garapenean. Antioxidatzaileek kolesterol txarra aldatzen duten erradikal askeak blokeatzen dituzte, eta, ondorioz, arrisku kardiobaskular eta zerebrobaskularra murrizten laguntzen dute. Bestalde, antioxidatzaile gutxi edukitzea arriskutsua da minbizi mota batzuentzat eta endekapenezko gaixotasunentzat.

Gehiegizko pisua

Balio energetiko txikia duenez, eskarola aukerako elikagaia da edozein pertsonaren dietetan, batez ere pisua kontrolatzeko dietaren bat jarraitzen bada. Entsaladako platerak ahalik eta gehien aldatzen laguntzen du, gainerako barazkiekin konbinatzen duelako. Zuntz asko duenez, asetasun-sentsazioa ematen du jan ondoren, eta, ondorioz, pisua kontrolatzeko dietetan sarrera gisa edo guarnizio gisa hartzeko elikagai egokia da.