Achicoria

O consumo habitual de achicoria durante a súa mellor tempada de cultivo, é dicir, os meses de inverno e primavera, asegura o achegue de distintas vitaminas, minerais e fibra, nutrientes esenciais para regular e garantir o funcionamento óptimo do noso organismo.

Para nenos e deportistas

Pola súa situación particular (crecemento, desenvolvemento e maior esforzo físico), os requirimentos de hidratos de carbono increméntanse. De forma paralela, aumentan as necesidades de vitamina B1, da que a achicoria é unha interesante fonte vexetal.

Por outra banda, o tabaco e o alcol reducen a capacidade de asimilación desta vitamina, polo que as persoas que beben ou fuman necesitan máis vitamina B1, do mesmo xeito que quen consomen moitos azucres ou doces.

Boas dixestións

O alcol, o exceso de graxa e de proteína animal son as principais ameazas para o bo funcionamento do fígado, ademais de certos medicamentos. Hai alimentos que favorecen a función hepática, ou a súa recuperación tras unha afección, e da vesícula biliar, co que mellora a dixestión dos alimentos.

Certos vexetais con lixeiro sabor amargo, como a achicoria, a alcachofa, a endibia, a escarola, o rábano ou a berenjena, teñen estas propiedades. Por iso, a achicoria pode levar o adxectivo de verdura aperitiva e tonificante do estómago e as funcións dixestivas grazas a varios dos seus compoñentes.

Por unha banda, conta coa intibina, unha sustancia amarga común en todas as variedades. A intibina caracterízase por facilitar o vaciamiento da vesícula biliar, o chamado efecto colagogo. A vesícula biliar é o lugar onde queda almacenada a bilis, que se verte ao duodeno cando chegan as graxas da dixestión dos alimentos. Da mesma forma, a intibina colabora no bo funcionamento do fígado, co que favorece de dúas maneiras a dixestión das graxas. Doutra banda, achega inulina, un hidrato de carbono abundante nas follas e na raíz da achicoria que estimula o apetito e favorece a dixestión. Por todo iso, o consumo de achicoria convén ás persoas que padecen trastornos da vesícula biliar, fígado preguizoso, dispepsia, anorexia (perda de apetito), etc. Razóns non lle faltaron ao médico grego Galeno para considerala, xa no século II d.C., como a planta amiga do fígado.

Boa para a vista

O mecanismo que explica a relación da vitamina A coa vista relaciónase cunha forma activa de devandita vitamina, o 11-cis-retinal. Esta combina cunha sustancia orgánica (opsina) coa que forma un composto activo chamado rodopsina que se atopa na retina do ollo humano. Os raios de luz de baixa intensidade descompoñen a rodopsina dos bastoncillos (receptores sensibles a luz que hai na retina) e por medio dunha serie de reaccións químicas prodúcese a excitación do nervio óptico e orixina no cerebro estímulos visuais. Cando non hai suficiente cantidade de vitamina A, prodúcese cegueira nocturna porque os bastoncillos son sensibles á luz de baixa intensidade. Así, o consumo achicoria resulta útil para quen padecen problemas oculares, como fotofobia, sequedad ocular ou cegueira nocturna.

Exceso de peso

A achicoria comparte coa maioría de verduras o seu baixo valor enerxético, por iso é polo que se lle dea a esta tanta importancia, sempre que se cociñe con pouca graxa, na dieta das persoas que seguen dietas de adelgazamento.

Prevención de enfermidades

O contido de beta-caroteno ou provitamina A da achicoria, de acción antioxidante, convértelle nunha verdura recomendada para toda a poboación, tendo en conta do papel que xogan os antioxidantes na prevención de enfermidades cardiovasculares, dexenerativas e do cancro.

Os antioxidantes bloquean o efecto daniño dos denominados "radicais libres". Existen situacións que aumentan a súa produción: o exercicio físico intenso, a contaminación ambiental, o tabaquismo, as infeccións, a tensión, dietas ricas en graxas e a sobre exposición ao sol. Ademais, a relación entre antioxidantes e enfermidades cardiovasculares é hoxe unha afirmación ben sustentada. Sábese que é a modificación do chamado "mal colesterol" (LDL-c) a que desempeña un papel fundamental no inicio e desenvolvemento da aterosclerosis. Os antioxidantes poden bloquear os radicais libres que modifican o chamado mal colesterol. Así, contribúen a reducir o risco cardiovascular e cerebrovascular.

Se se ten en conta a capacidade do organismo para transformar o beta-caroteno en vitamina A, o consumo de vexetais ricos neste elemento é unha vía para cubrir os requirimentos de devandita vitamina. Neste sentido, débese prestar especial atención ao achegue dietético de vitamina A naquelas situacións nas que os requirimentos aumentan, como nas etapas de crecemento, embarazo e lactación materna. Así mesmo, convén vixiar o achegue desta vitamina nos casos nos que se diminúe o aproveitamento ou se producen mala absorción de devandito nutriente: consumo de tabaco, abuso do alcol, emprego de anticonceptivos orais e de diuréticos, situacións de tensións ou defensas diminuídas, actividade física intensa, etc.

O consumo de alimentos ricos en provitamina ou vitamina A é recomendable en persoas propensas a padecer infeccións respiratorias (gripes, faringitis ou bronquites), problemas oculares (fotofobia, sequedad ou cegueira nocturna) ou coa pel seca e escamenta (acne incluída). Ademais, a dispoñibilidade de beta-caroteno aumenta coa cocción, polo que a achicoria cocida segue sendo boa fonte desta provitamina.

Laxante e diurética

A achicoria ten un suave efecto diurético grazas ao seu elevado contido en auga e en potasio. Por iso, pode ser útil para quen padecen hipertensión, retención de líquidos, hiperuricemia, pinga ou artrite e oliguria (produción escasa de ouriños). Tamén contribúe ao achegue de fibra na dieta, conveniente para previr ou mellorar o estreñimiento.