Zanahoria

A zanahoria pertence á familia das Umbelíferas, tamén denominadas Apiáceas. É a hortaliza máis importante e de maior consumo das pertencentes a devandita familia, que conta con preto de 250 xéneros e máis de 2.500 especies, a maioría plantas propias das estacións frías. Recoñécense polo seu abundante contido en sustancias aromáticas e, polo xeral, son as sementes as que conteñen os aceites esenciais responsables do seu aroma e sabor. Algunhas especies desta familia conteñen furanocumarinas, compostos que poden causar dermatitis. Con todo, non todos os individuos son sensibles. A resposta da dermatitis intensifícase coa exposición á luz ultravioleta e pode dar lugar á decoloración da pel.

Orixe e variedades

Os historiadores sitúan a orixe da zanahoria en Afganistán debido á gran variedade existentes en devandito país. Os pobos do Mediterráneo xa a consumían fai máis de dous mil anos, pero nesta época a zanahoria non tivo demasiado éxito. Tratábase dunha variedade de cor púrpura ou amarelada, longa e delgada, que nada tiña que ver coa zanahoria consumida na actualidade. Foi no século XVII cando se obtivo a zanahoria que hoxe está presente nos nosos mercados, robusta e de cor alaranxada, de procedencia holandesa.

En 2013 os principais países produtores de zanahoria foron China, Usbequistán e Rusia. En canto a España, a principal provincia produtora de zanahoria foi Cádiz, seguida de Valladolid e Segovia. 

As zanahorias clasifícanse en función da súa forma e tamaño. As de raíz curta son variedades de cultivo temperán que poden presentar forma redondeada, ou alargada e cilíndrica. As zanahorias de raíz longa son variedades de forma alargada e acabadas en punta. Pero as máis comúns son as de raíz intermedia, que adoitan ser exemplares con forma cilíndrica e grosa, de pel lisa e cor laranxa escuro.

Algunhas das variedades de zanahoria máis comúns son:

Ardenta Parade: cilíndrica, uniforme e moi boa coloración.

Iva: variedade cilíndrica, doce e moi zumenta.

Azamboada: zanahoria de cor violeta, que palidece cara ao centro da raíz até chegar a un ton case branco.

Nantesa: variedade orixinaria de Francia. Presenta raíces despuntadas, cilíndricas e semilargas.

Preda: unha das máis cilíndricas. É tenra, doce e zumenta.

Tipo Flakkee: raíces longas e cónicas con follas vigorosas.

Tipo Chantenay: variedade de fácil cultivo en solos pesados.

A súa mellor época

Podemos atopar zanahorias frescas no mercado durante todo o ano, pero as de tempada son as que se cultivan a finais de primavera. Estas son pequenas, doces e moi tenras, mentres que as de inverno son máis grosas, polo que a cocción mellora o seu sabor e consistencia. As zanahorias tenras e de boa cor teñen un sabor delicado e son ideais para comelas crúas. As máis grandes se empacan por separado e úsanse para cociñar.

Características

Forma:Forma: é unha raíz grosa e alargada, polo xeral cónica, de maior ou menor lonxitude segundo a variedade á que corresponda.

Tamaño: Tamaño e peso: as máis consumidas adoitan ter un tamaño de 15 a 17 centímetros e, segundo a variedade, poden alcanzar até os 20 centímetros de longo. O seu peso oscila entre os 100 e 250 gramos.

Cor: Cor: polo xeral é laranxa, aínda que existen variedades de cor branca, vermello ou amarelo. Incluso algunhas de orixe asiática teñen a pel de cor azamboada.

Sabor: Sabor: cando son tenras e frescas teñen un sabor delicado cun gusto lixeiramente doce.

Como elixila e conservala

Para adquirir zanahorias de calidade débense seleccionar as de pel suave e de pequeno ou mediano tamaño, ben formadas, de cor laranxa vivo, cun estrechamiento uniforme e que non presenten raicillas laterais.

Si teñen follas, estas deberán estar frescas e ter unha boa cor verde. É aconsellable rexeitar as zanahorias con engurras, flacidez ou con aparencia queimada no seu parte superior debido a unha sobre exposición ao sol. Non convén tampouco comprar as que estean brandas, pouco firmes ou teñan manchas que indiquen que comezaron a deteriorarse.

A relación entre a carne da cortiza e o corpo interior ou "corazón" é a mellor característica para determinar a calidade da zanahoria. O ideal é que teñan un corazón pequeno e dunha cor igual ao da cortiza. Se a zanahoria estivo exposta ao sol poden aparecer manchas verdes na parte final da raíz. Estas zonas teñen un sabor amargo, polo que convén eliminalas.

Unha vez no fogar, as zanahorias débense manter nun lugar fresco e aireado. Antes de gardalas convén limpar a superficie cun trapo húmido, en lugar de lavalas.

A súa respiración é baixa, polo que aguantan ben varias semanas en lugares frescos. Na neveira mantéñense até dúas ou tres semanas se son frescas. Tamén se poden conxelar para que se conserven máis tempo, até oito meses. Para iso, convén quitarlles os extremos, raspar a súa superficie, trocearlas e escaldarlas en auga fervendo durante uns minutos antes de conxelalas.

Ademais de frescas, pódense adquirir no mercado en conserva ou conxeladas.

O etileno, sustancia gaseoso que segregan en maior proporción certos vexetais durante a súa maduración, confire sabores amargos ás zanahorias. Por esta razón, non deben gardarse xunto a froitas que producen este gas durante o seu almacenamento como mazás, plátanos, melones, pexegos... para evitar así a aparición de sabores amargos.

Propiedades nutritivas

A zanahoria é un alimento excelente desde o punto de vista nutricional grazas ao seu contido en vitaminas e minerais. A auga é o compoñente máis abundante, seguido dos hidratos de carbono, isto é, nutrientes que achegan enerxía. A zanahoria presenta un contido en hidratos de carbono superior a outras hortalizas. Ao tratarse dunha raíz, absorbe os nutrientes e asimílaos en forma de azucres. O contido de devanditos azucres diminúe tras a cocción e aumenta coa maduración.

A súa cor laranxa débese á presenza de carotenos, entre eles o beta-caroteno ou prol-vitamina A, pigmento natural que o organismo transforma en vitamina A conforme a necesita. Así mesmo, contén cantidades discretas de vitamina E e de vitaminas do grupo B como os folatos e a vitamina B3 ou niacina. En canto aos minerais, destaca o achegue de potasio, e cantidades discretas de fósforo, magnesio, iodo e calcio. Este último é de peor aproveitamento que o que procede dos lácteos ou outros alimentos boa fonte deste mineral.

O potasio é un mineral necesario para a transmisión e xeración do impulso nervioso e para a actividade muscular normal, ademais de intervir no equilibrio de auga dentro e fóra da célula.

O fósforo ten unha importante función estrutural porque forma parte de ósos e dentes e axuda ademais en procesos de obtención de enerxía.

O magnesio relaciónase co funcionamento de intestino, nervios e músculos, forma parte de ósos e dentes, mellora a inmunidade e posúe un suave efecto laxante.

O iodo é un mineral indispensable para o bo funcionamento da glándula tiroides. Esta regula o metabolismo, ademais de intervir nos procesos de crecemento.

A vitamina E axuda na estabilidade das células sanguíneas e na fertilidade, ademais de ter acción antioxidante.

Os folatos interveñen na produción de glóbulos vermellos e brancos, na síntese de material xenético e na formación de anticorpos no sistema inmunolóxico.

A niacina ou vitamina B3 colabora no funcionamento do sistema dixestivo, o bo estado da pel, o sistema nervioso e na conversión dos alimentos en enerxía.