Remolacha

A remolacha ou betabel é a raíz profunda, grande e carnosa que crece na planta do mesmo nome. Pertence á familia das Quenopodiáceas, que comprende unhas 1.400 especies de plantas, case todas herbáceas, propias de zonas costeiras ou de terreos salinos tépedos. Dentro desta familia incluír tamén outras verduras tan populares e nutritivas como as espinacas e as acelgas.

Orixe e variedades

A remolacha común procede da especie botánica Beta marítima, coñecida popularmente como "acelga mariña" ou "acelga bravía", planta orixinaria na zona costeira do norte de África. O seu cultivo é moi antigo, data do século II a.C., e deu lugar a dúas hortalizas diferentes: unha con follaje abundante, a acelga, e outra con raíz engrosada e carnosa, a remolacha. En principio as antigas civilizacións só consumían as follas da remolacha. A raíz da planta utilizábase como medicamento para combater as dores de muelas e de cabeza. Sábese que os romanos consumían esta raíz, pero non foi até o século XVI cando volveu á dieta, neste caso, de ingleses e alemáns...

Ao longo dos anos, o cultivo da remolacha de mesa foi crecendo e mellorando.

O seu consumo está moi difundido por todos os países de clima tépedo, en especial en Europa. Francia e Italia son os seus principais produtores.

En España, en 2017 as principais comunidades autónomas produtoras de remolacha foron Segovia, Córdoba e Valencia.

As variedades máis importantes de remolacha son a forraxeira e a común ou vermella:

• Remolacha forraxeira: utilízase sobre todo na alimentación animal.

• Remolacha común ou vermella: é a que se consome como hortaliza. Dentro desta variedade distinguir á súa vez tres tipos en función da súa forma e tamaño: Esférica ou ilustrada, longa e intermedia.

A súa mellor época

As remolachas vermellas están dispoñibles no mercado durante todo o ano. Durante o inverno prodúcense nas rexións do norte, centro e levante, mentres que na primavera e verán a súa produción céntrase na zona de Andalucía.

Características

Forma: trátase dunha raíz case esférica de forma globosa, nalgunhas variedades plana ou alargada.

Tamaño e peso: ten un diámetro de entre 5 e 10 centímetros e pode pesar entre 80 e 200 gramos.

Cor: variable, desde rosáceo a violáceo e alaranxado arroxado até o marrón. A pulpa adoita ser de cor vermella escuro e pode presentar en ocasións círculos concéntricos de cor branca.

Sabor: debido a que se trata dunha raíz na que se acumulan gran cantidade de azucres, o seu sabor é doce.

Como elixilas e conservala

A remolacha fresca adóitase vender en feixes. É preferible elixir aqueles que posúan as raíces do mesmo tamaño. Así, todas cociñaranse dun modo uniforme.

Á hora da compra, recoméndase escoller exemplares lisos, firmes, redondos e carnosos, sen manchas nin mazaduras e de cor vermella intenso. Convén que o feixe seleccionado conteña follas verdes, xa que indica que a raíz é nova. A pesar de que as follas estean muchas ou brandas, a raíz está en boas condicións se lla sente firme ao tacto. Si deséxase facer uso das follas da remolacha, estas, ademais de verdes, deben estar tenras. Pola contra, deben rexeitarse as alargadas e de pel escamenta na parte superior porque resultarán duras, fibrosas e de sabor forte.

Unha vez no fogar, as remolachas frescas débense manter no frigorífico e no interior dunha bolsa de plástico e así duran de dous a tres semanas. As follas da remolacha, por separado, tamén deben conservarse nunha bolsa de plástico, sen lavalas. Deste xeito e en refrixeración poden manterse de tres a cinco días.

Non é recomendable conxelar a remolacha crúa porque se reblandece, salvo que sexan de pequeno tamaño, tras fervelas en auga salgada e nunca máis de dúas horas. Despois mergúllanse en auga fría para facilitar o seu pelado. Unha vez peladas pódense cortar e conxelalas nun recipiente hermético.

Propiedades nutritivas

A remolacha é un alimento de moderado contido calórico, xa que tras a auga, os hidratos de carbono son o compoñente máis abundante, o que fai que esta sexa unha das hortalizas máis ricas en azucres. É boa fonte de fibra.

Das súas vitaminas destaca os folatos e en cantidades discretas certas vitaminas do grupo B, como B1, B2, B3 e B6. Pola contra, a remolacha é, xunto coa berenjena ou o pepino, unha das verduras con menor contido en provitamina A e en vitamina C.

Os folatos interveñen na produción de glóbulos vermellos e brancos, na síntese de material xenético e na formación de anticorpos no sistema inmunolóxico.

A vitamina B1 intervén no metabolismo dos hidratos de carbono. Por iso, os requirimentos desta vitamina dependen, en parte, do contido en hidratos de carbono da dieta.

A vitamina B2 ou riboflavina relaciónase coa produción de anticorpos e de glóbulos vermellos e colabora na produción de enerxía e no mantemento do tecido epitelial das mucosas, mentres que a niacina ou vitamina B3 colabora no funcionamento do sistema dixestivo, o bo estado da pel, o sistema nervioso e na conversión dos alimentos en enerxía.

A vitamina B6 participa no metabolismo celular e no funcionamento do sistema inmunolóxico.

En relación cos minerais, é unha hortaliza rica en potasio. Están presentes en menor cantidade, o magnesio, o fósforo, iodo, sodio e o calcio. O calcio da remolacha non se asimila como o que procede dos lácteos ou outros alimentos que son fonte importante deste mineral. Nas súas follas abunda o beta-caroteno e minerais como o ferro e o calcio.

O iodo é un mineral indispensable para o bo funcionamento da glándula tiroides, que regula o metabolismo, mentres que o potasio e o sodio son necesarios para a transmisión e xeración do impulso nervioso, a actividade muscular, ademais de intervir no equilibrio de auga dentro e fóra da célula.

O magnesio relaciónase co funcionamento de intestino, nervios e músculos, forma parte de ósos e dentes, mellora a inmunidade e posúe un suave efecto laxante. O fósforo, do mesmo xeito que o magnesio, xoga un papel importante na formación de ósos e dentes, pero este último ademais relaciónase co funcionamento do intestino, nervios e músculos, mellora a inmunidade e posúe un suave efecto laxante.