Calabacín

O calabacín é unha hortaliza que pertence á familia das Cucurbitáceas. Esta familia comprende unhas 850 especies de plantas, na súa maioría herbáceas, trepadoras ou rapeñas, que producen froitos grandes e protexidos por unha cortiza firme. Froitas talles como a sandía e o melón pertencen a esta mesma familia, xunto con hortalizas tan comúns como o pepino ou a cabaza.

Orixe e variedades

A orixe do calabacín non é ben coñecido. Non se sabe con seguridade se procede de Asia Meridional ou de América Central. O que si se coñece é que é unha planta cultivada en todas as rexións cálidas da Terra desde tempo inmemorial. Existen probas de que esta hortaliza xa era consumida polos exipcios e, máis tarde, por gregos e romanos. Con todo, foron os árabes quen estenderon o seu cultivo polas rexións mediterráneas, onde se converteu nun alimento de consumo habitual na Idade Media. Nas zonas do norte de Europa, o seu consumo foi máis tardío e non tivo lugar até a II Guerra Mundial.

Na actualidade, o seu consumo está moi estendido en todos os países do Mediterráneo, así como en Holanda e Norteamérica. China, India e Rusia foron os principais produtores no ano 2015. Seguíanlles Irán, Estados Unidos, Ucraína e México, quedando en noveno lugar España.

En España, os principais produtores de calabacín foron Cádiz, Murcia, Selecta e Navarra.

Dentro da especie Cucurbita pepo pódense distinguir dúas subespecies; ovífera e pepo. A esta última pertence o calabacín.

Pepo: son froitos de forma esférica e gran tamaño, de cor amarela ou alaranxada e sabor doce.

Ovífera:a súa forma é variable e o seu tamaño entre mediano e pequeno. Posúen un sabor amargo. Existe tamén un tipo de calabacín denominado "minicalabacín", aínda que non se pode considerar como unha variedade máis porque se trata dun calabacín de recolección moi temperá. 

Os calabacines poden clasificarse en dous grupos en función da súa cor:

• Calabacín tipo escuro: a súa cor é verde ou negro e a súa forma cilíndrica. Inclúe diferentes clases de calabacín: sofía e samara.

• Sofía:de cor verde medio.

• Samara:de cor negra brillante.

• Calabacín tipo claro:os froitos son de cor gris ou gris averdado. Dentro desta variedade tamén existen distintos tipos:

• Grison:variedade de calabacín verde claro con puntos grises.

• Clarita:variedade de cor verde moi claro.

A súa mellor época

Os calabacines atópanse dispoñibles todo o ano no mercado. A súa mellor época de consumo e recolección é de novembro a agosto.

A planta crece moi rápido, xa que se trata dunha planta moi produtiva, e require moita auga para o seu crecemento. Os seus froitos desenvólvense a gran velocidade, podendo chegar a dobrar o seu tamaño dun día para outro. É unha hortaliza que se colleita tenra, sen alcanzar o seu tamaño definitivo.

Características

Forma: alargada, aínda que tamén pode ser esférica.

Tamaño e peso:o seu tamaño ideal é de catorce a vinte centímetros, pero pode alcanzar o corenta. A súa rolda os 200 e 300 gramos.

Cor: a cor da súa pel é variable. Pode ser amarela, verde clara, escura ou mesmo negra. Algunhas variedades presentan puntos grises. A súa carne sempre é branca.

Sabor: algo amargo, aínda que cun lixeiro toque doce.

Como elixilo e conservalo

Cando se compran calabacines deben seguirse diferentes criterios de calidade. Elixiranse aqueles exemplares que sexan firmes ao tacto, compactos, pequenos ou medianos, sen manchas na pel e pesados en relación co seu tamaño.

É aconsellable rexeitar calabacines grandes porque adoitan ter demasiadas pebidas e unha carne menos tenra.

A intensidade do verde que presente a súa pel non inflúe na calidade da peza, xa que este depende da variedade á que pertenza o calabacín.

O calabacín pode conservarse no frigorífico en boas condicións durante unhas dúas semanas. O etileno, sustancia gaseoso que segregan en maior proporción certos vexetais durante a súa maduración, confire sabores amargos ao calabacín. Por esta razón, non deben almacenarse xunto a froitas que producen este gas durante o seu almacenamento talles como plátanos, melones, pexegos..., para evitar así a aparición de sabores amargos.

Tamén se poden conservar os calabacines conxelados, sempre que con anterioridade se escalden en auga fervendo durante un tres ou cinco minutos.

Propiedades nutritivas

O calabacín pertence á mesma especie que a cabaza. Con todo, presenta propiedades nutritivas propias. O seu principal compoñente é a auga, seguido dos hidratos de carbono e pequenas cantidades de graxa e proteínas. Todo isto, unido ao seu achegue moderado de fibra, converte ao calabacín nun alimento de baixo achegue calórico, idóneo para incluír na dieta de persoas con exceso de peso.

En relación co seu contido vitamínico, destaca a presenza de folatos, seguido da vitamina C. Tamén contén vitaminas do grupo B como B1, B2 e B6, pero en menores cantidades. A cabaza caracterízase pola súa alto contido en beta-carotenos (provitamina A), algo que non ocorre co calabacín.

Os folatos interveñen na produción de glóbulos vermellos e brancos, na síntese do material xenético e na formación de anticorpos do sistema inmunolóxico.

A vitamina C ten unha acción antioxidante, intervén na formación de colágeno, ósos, dentes e glóbulos vermellos, ademais de favorecer a absorción do ferro dos alimentos e aumentar a resistencia fronte ás infeccións.

En canto ao seu contido en minerais, o calabacín é unha boa fonte de potasio, ademais de presentar pequenas cantidades de magnesio, fósforo, calcio e ferro.

O potasio é un mineral necesario para a transmisión e xeración do impulso nervioso e para a actividade muscular normal. Ademais, actúa no equilibrio acuoso dentro e fóra da célula. O magnesio xoga un papel importante na formación de ósos e dentes, relaciónase co funcionamento do intestino, nervios e músculos, mellora a inmunidade e posúe un suave efecto laxante.

O calabacín presenta unha pequena cantidade de ferro, pero este mineral apenas se asimila no noso corpo en comparación co ferro procedente dos alimentos de orixe animal.

Esta hortaliza contén ademais unhas sustancias denominadas mucílagos que son un tipo de fibra que suaviza e desinflama as mucosas do aparello dixestivo.

mcg = microgramos (millonésima parte dun gramo)